In dit stukje spreekt Barry Neil Kaufman over hoe hij na vele andere leer-omzwervingen uiteindelijk over Option leerde en hoe hij de ideeën van Option benoemt.

 Nog een avond. Opnieuw een klaslokaal, in een school die reeds lang verdwenen is. Voor mij stond een korte, dikke, monnik-achtige figuur die zo uit Robin Hood weggelopen kon zijn. Hij dronk coca-cola en rookte de ene na de andere sigaret. Hij sprak over iets dat de Optionmethode heette... concreet, exact, verhelderend.

Hoewel van deze eerste woorden de inhoud en zeker de presentatiewijze niet spectaculair waren, begon er bij mij direct een weten uit te kristalliseren dat ik altijd had gehad maar dat ik me nooit bewust was geworden. Terwijl dit gebeurde, voelde ik het bloed door mijn aderen suizen. Al mijn gevoelens en gedragingen kwamen inderdaad uit mijn overtuigingen voort en die overtuigingen kon ik onderzoeken en veranderen als ik dat verkoos. Het leek ontwapenend eenvoudig. Naarmate ik mezelf vanuit dit nieuwe perspectief onderzocht, werd Option voor mij meer dan een filosofie... het ontwikkelde zich tot een visie die de ruggengraat zou worden van een zich voortdurend ontwikkelende levensstijl die wij 'the Option Process' noemen.

En dit alles werd geboren uit een hele speciale houding: To love is to be happy with. (Liefhebben is gelukkig zijn met.)

'Ongelukkig zijn' werd eindelijk uit de kast van de psychische stoornissen gehaald en teruggeplaatst in wat door de oude Grieken 'de arena van de filosofie' werd genoemd. Vragen en dialogen waren geen beschuldigingen of oordelen met het oog op een diagnose... ze waren slechts bedoeld als katalysator om mij te helpen mijn overtuigingen en mijn denkproces te verhelderen. 'Waarom ben ik ongelukkig?' en 'Wat wil ik voor mezelf?' werd een diep ontroerend perspectief waarmee ik mezelf kon benaderen en nieuwe keuzes kon laten bezinken. Ik realiseerde me hoe ik, door de overtuigingen die ik had, mijn eigen gedachten tegen mezelf had gebruikt. Het meest verblindende inzicht was dat ik had geleerd om ongelukkig te zijn!.

Het ongelukkigheidsmechanisme was geïnternaliseerd en het werkte met een voorspelbare regelmaat. Een rotgevoel was een geaccepteerd ingrediënt van mijn leven en van het leven van de mensen om me heen. Het was een manier om met mezelf en met mijn omgeving om te gaan.

Ik was bang om dik te worden en te worden afgewezen, en gebruikte de angst om mezelf te motiveren op dieet te gaan. Ik vreesde longkanker zodat ik kon stoppen met roken. Ik maakte me zorgen over werkloos worden om mezelf te dwingen beter werk te leveren er harder aan te trekken. Ik voelde me schuldig om mezelf nu te straffen en ook om te voorkomen dat ik een 'slecht' gedrag in de toekomst zou herhalen. Ik werd melancholiek als iemand waarvan ik hield ongelukkig was, om hen te laten zien dat het ik meeleefde. Ik werd boos op degenen die voor me werkten om te zorgen dat ze zich meer inspanden.

Als ik in mijn omgeving keek, zag ik dat mensen straften om te voorkomen, de dood vreesden om te leven, oorlog haatten om contact te houden met hun vredeswens.

Overal waren tekenen van ongelukkigheid te vinden. Mij werd geleerd dat ik soms ongelukkig 'moest' zijn en dat het zelfs 'goed' of 'zinvol' was om ongelukkig te zijn. Onze cultuur ondersteunde dat. Ongelukkigheid was de tatoeage van de denkende, voelende mens. Het was teken van gevoeligheid. Velen vonden het ook de enige 'redelijke' en 'menselijke' reactie op een moeilijke en problematische maatschappij. De uitdrukking 'happy idiot' was niet slechts een terloopse opmerking, maar een vermoeden dat geluk en idiotie synoniem waren. Zoals velen voor mij nam ik deze overtuigingen, en vele andere, over, terwijl ik er nooit over dacht of uittestte of ze wel geldig waren. Ook ik werd een woordvoerder voor ongelukkigheid terwijl ik struikelde en strompelde door het lastige landschap dat, naar ik geloofde, het leven nu eenmaal was.

Ongelukkigheid werd gebruikt als motivatiemiddel om me te helpen voor mezelf te zorgen en om meer te verkrijgen... en het doel was dat ik ooit eens gelukkig en vervuld zou worden. Al deze overtuigingen waren me geleerd zodat ik het beste voor mezelf zou kunnen doen. Maar uiteindelijk waren ze een broedplaats geworden voor allerlei angsten, zorgen en vervelende gevoelens.

Toen ik mezelf tegemoet ging treden met een Option-houding, veroordeelde ik mijn ongelukkigheid niet. Ik vertelde mezelf niet dat ik niet ongelukkig mocht zijn of dat ik het niet zou moeten zijn. Er was geen impliciete mededeling dat ik gelukkig 'zou moeten' zijn. Tenslotte had tot op dat moment het ongelukkig zijn haar eigen voordelen gebracht, het hield mij en anderen gemotiveerd en onder controle. Toch was mijn ongelukkigheid en die van anderen een heel kostbaar artikel. De wijn werd er namelijk zuur van. Angst, spanning, een vervelend gevoel en bezorgdheid eisen een zware tol, ze veroorzaken letterlijk kortsluiting in ons systeem. Dat resulteert in gevolgen die hun doel voorbij streven: verlies van dierbaren, onbereikte doelen, pijn, maagzweren, hoge bloeddruk, geweld, zelfmoord en oorlogen, om er een paar te noemen. Deze bijprodukten zijn veel groter dan de genoemde effectiviteit van het mechanisme van ongelukkigheid... en de onderliggende overtuigingen over ongelukkigheid.

Het Option Proces hielp me de aard van de onderbouwende aannames te begrijpen, die overtuigingen die mijn gedrag en mijn gevoelens op gang brengen. Ik werd beter in staat om vrijelijk en bewust te kiezen wat het beste voor me was... om mezelf opnieuw in elkaar te zetten zoals ik dat wilde, om ongelukkigheid voor gelukkig zijn in te ruilen. En terwijl ik die verterende, lastige en vaak pijnlijke overtuigingen uit elkaar liet vallen (tesamen met het gedrag en de gevoelens die ze met zich meebrachten), werd ik gelukkiger, kon ik mijn energie bundelen en werd ik er beter in om te gáán voor wat ik wilde. In tegenstelling tot veel van de vroegere ideeën leidde gelukkiger zijn ertoe dat ik méér verkreeg van wat ik voor mezelf wilde.

Terwijl ik zo de gegevens over mezelf doorwerkte, merkte ik dat ik informatie en overtuigingen naar believen kon behouden of weggooien. Het was nooit slecht voor me... telkens opnieuw bleek dat hoe meer ik wist, des te beter ik mijn wensen kon verwezenlijken. Wat ik waarnam en wat ik deed had geen ingebouwd stempel dat het 'goed' of 'verkeerd' was. Er was alleen het etiketje dat ik erop plakte - het etiket dat ik zelf koos om erop te plakken. En mijn reacties volgden altijd uit die keuzes. Terwijl ik overtuigingen wegdeed en andere overtuigingen in hun plaats stelde, werd langzaam de kennis, verantwoordelijkheid en de expertise over mijn leven naar mij overgeheveld, waar het altijd gelegen had. En ook dat gebeurde op basis van mijn eigen beslissing, mijn eigen keuze om dat te doen.

 Er is slechts één expert over mij en mijn wereld en dat ben ik. Slechts één expert over jou en jouw wereld en dat ben jij!

 Er was geen pretentie dat dit de enige manier was om gelukkig te worden... maar het Option Proces bood me een helderheid van inzicht en een controle waar ik altijd bij kan. Direct. Haalbaar. Naarmate ik mijn overtuigingen en ongelukkigheid afkoppelde, kon ik me gemakkelijker gaan richten op wat ik wilde en voelde ik dat ik onherroepelijk onder mijn eigen controle stond.

Er waren geen geheime codes om te leren of inwijdingen om te ondergaan. Geen mysterie dat slechts een enkeling kan begrijpen. Geen implicatie dat ik ziek was, onaangepast of gestoord. Geen oordelen over wat ik doe of wie ik ben. Geen goed of fout, geen moet of mag niet. Zelfs als ik ongelukkig was en mezelf enorme porties verdriet voerde, deed ik dat als een manier om voor mezelf te zorgen.

 We doen allemaal het beste dat we kunnen, het beste dat we weten te doen, op basis van onze huidige overtuigingen.

Anderen die ons een etiket opplakken of ons veroordelen, doen dat voor zichzelf; hun oordelen hebben niets te maken met wie we zijn. Ziekte, stommiteit of minderwaardigheid zijn hun oordelen, en hebben slechts zoveel kracht als wij eraan verlenen. Als je de duivel bevecht, maak je hem sterker. Als je hem negeert is het waarschijnlijk dat hij verdwijnt. Naarmate ik mijn aandachtspunt veranderde en mezelf toeliet om te zijn, werd ik me sterk bewust van mijn eigen vrijheid.

Mijn onderzoekingen werden een vreugdevolle ontdekkingsreis in mezelf. Alsof ik mijn eigen Sokrates was, ontwaarde ik mijn eigen overtuigingen en begreep ik het waarom van wat ik voelde en deed. In dit avontuur was er geen leraar, geen goeroe of wetende therapeut die 'het' goede antwoord had. Ikzelf ging voort, onderzocht en ontdekte. En hoe meer ik begreep, hoe duidelijker ik vanuit gelukkig zijn mijn keuzes maakte... in plaats van me eerst ongelukkig te maken om mezelf in beweging te brengen.

Ik was verbluft toen ik ontdekte hoe vaak ik ongelukkigheid gebruikte als een conditie die ik mezelf beloofde als ik niet zou krijgen wat ik wilde of verwachtte. Als mijn geliefde niet voor me zorgde, zou ik me ellendig gaan voelen. Als ik de baan niet zou krijgen, dan zou ik boos worden op de personeelschef en op mezelf. Als ik geen voldoendes voor mijn examens kreeg, zou ik verontwaardigd zijn. Verwachten en niet krijgen... gewoon nog een manier om mezelf te motiveren. Het was een overtuiging dat alleen willen niet genoeg was. Als mijn geluk er niet vanaf hing, zou ik er misschien niet echt hard aan werken.

Dit was het mechanisme van 'willen' omzetten in 'nodig hebben'. Als ik iets wil, dan richt ik me erop om te proberen het te verkrijgen. Er is geen angst dat ik ongelukkig zal worden als ik het niet krijg. Als ik wil, is mijn geluk niet afhankelijk van of ik het gewilde ook werkelijk verkrijg.

Maar als ik nodig heb, dan geef ik mijn willen een extra belangrijkheid door mijn gelukkigheid afhankelijk te maken van of ik het verkrijg. Als ik niet krijg wat ik zeg dat ik nodig heb (liefde, geld, veiligheid), dan zeg ik dat ik ongelukkig zal zijn. Het is mijn 'self-fulfilling prophecy', mijn voorspelling die zichzelf doet uitkomen. Ik was er altijd van overtuigd dat zorgen en dreigementen me ijveriger zouden maken bij het nastreven van mijn doelen; maar in werkelijkheid gaf het vaak een pijnlijke en tegenwerkende afleiding.

In sommige gevallen leidde mijn 'nodig hebben' er zelfs toe dat ik mijn 'willen' uitbluste. In mijn angst dat ik het niet zou krijgen, verkoos ik het soms om mijn doelen maar niet eens meer na te streven om de mogelijke ongelukkigheid te voorkomen. Waarom zou een mens dat nou doen? Er waren diverse redenen, maar de meest prominente was de aanname dat als ik probeerde en het dan niet zou verkrijgen, dat ik dan ongelukkiger zou zijn dan als ik het nooit zou hebben geprobeerd. Want dan zou ik me tenminste nog kunnen troosten met 'nou ja, aangezien ik het niet geprobeerd heb, heb ik ook niets verloren... en als ik het echt had geprobeerd, had ik het toch wel kunnen krijgen.' De druk die uitging van het 'nodig hebben' zorgde voor 'kortsluiting' en het resultaat was dat ik maar helemaal niets deed.

Ik contrast daarmee merkte ik dat toen ik dat wat ik wilde ging beschouwen als 'wensen' en niet als 'levensbehoeften', ik me naar mijn doelen toe bewoog zonder dat mijn leven of mijn geluk daarvan afhingen. Ik hoefde ook niet te leven met de zorg dat ik mijn doel zou kunnen missen, dat ik zou kunnen falen.

Ongelukkig zijn was in de dagen voordat ik me met Option bezighield ook een graadmeter waarop ik de intensiteit van mijn wensen en mijn liefhebben kon aflezen. Hoe ongelukkiger ik werd als ik niet kreeg wat ik wilde of als ik iets verloor waar ik van hield, hoe sterker ik geloofde dat ik betrokken was. Als ik niet ongelukkig was over het dreigende of werkelijke verlies ergens van, wilde ik het misschien niet hard genoeg. Het volgende idee speelde me nog meer parten: ik dacht 'stel dat ik mezelf toesta om onder alle omstandigheden gelukkig te zijn. Misschien zal ik dan daarna helemaal niets meer willen of met niemand meer rekening houden.' Als ik op een gegeven moment helemaal tevreden zou zijn met mijn omstandigheden, zou ik er misschien wel nooit meer verandering in brengen en zou ik nieuw mogelijkheden misschien niet te baat nemen. Ik weet ook nog dat ik geloofde dat ik harteloos en onmenselijk zou zijn als ik onder bepaalde omstandigheden niet ongelukkig was.

De verraderlijke angst dat geluk en stilstand synoniem zouden kunnen zijn, was gauw verdwenen. Hoe prettiger ik me in mezelf voelde, hoe gemakkelijker het werd om meer te willen en meer te durven nastreven. In zo veel gevallen was mijn geluk niet langer in kwestie. Of ik nu wel of niet kreeg wat ik wilde, ik kon me nog steeds plezierig voelen.

Met de principes en de methode van het Optionproces had ik besloten te veranderen terwijl de wereld om me heen hetzelfde leek te blijven. Maar toch begon na een poos, naarmate ik veranderde, mijn omgeving ook te veranderen.

Terwijl ik het wezen van mijn persoonlijke leven onderzocht, en de moeilijkheden probeerde te neutraliseren, ging ik me realiseren dat naar mijn werk gaan en de kost verdienen niet iets was wat ik 'moest', zoals ik altijd geleerd had, maar een activiteit die ik eigenlijk echt wilde doen. Toch had ik me al die tijd gedragen alsof ik ertoe gedwongen werd. Ik keek onder dat ongelukkige gevoel en ontdekte dat als ik bleef geloven dat werken 'moest', ik mezelf nooit de ontspanning of de vrijheid zou gunnen om ervan te genieten. Ik liep al mijn overtuigingen na over stress als noodzakelijk ingrediënt voor succes. In deze doordachte evolutie bleek ik met een groot aantal hun doel voorbijstrevende overtuigingen te kunnen afrekenen, overtuigingen over dingen nodig hebben en mezelf ongelukkig maken als ik ze niet zou krijgen.

De navelstreng werd nu eindelijk langzaam doorgesneden. Ik liet mijn oude overtuigingen achter terwijl ik de grondslagen van mijn activiteiten en betrokkenheden herzag. Suzi en ik zagen af van veel van onze oude ongelukkigheid naarmate we doorgingen om onze vervelende gevoelens en onze overtuigingen te onderzoeken. De nieuwe keuzes die we maakten veranderden de substantie van ons bestaan terwijl we ons leven opnieuw inrichtten en een begin maakten met lesgeven en counselen aan anderen.

De houding, de methodes, de dialoogtechnieken, de filosofie, evolueerden tot een algemeen concept over het leven. Onze vrienden die we blootstelden aan het Option Proces vonden nieuwe richting en betekenis in hun leven, en daarbij een diep en blijvend gevoel van vrede. Dergelijke privé- en groepsavonturen werden aangevuld door ons werk met andere leerlingen, die uit hun schild van onbehaaglijkheid en verwarring evolueerden en nieuwe vrijheid en helderheid vonden. Of het nu begon met een enkele conversatie of met deelname aan een serie dialogen, zodra degenen die daarin meededen dat wilden, ondergingen ze verrassende en ontroerend mooie transformaties. In sommige gevallen smolt haat om tot liefde, evolueerde ziekte naar gezondheid, veranderde agressie in aanvaarding, maakte chaos plaats voor een bijna mystieke vredigheid.

We leefden en we plantten nog meer zaadjes.

Suzi en ik wisselden niet langer commentaar uit zoals: 'Als je van me hield, zou je dit of dat doen'. We waren beiden gelukkiger met onszelf en met elkaar ondanks het feit dat de eerste jaren van ons huwelijk moeilijk en stormachtig waren verlopen. We namen onze relaties en verwijderden daaruit alle ingewikkelde verwachtingen en voorwaarden. Prompt verdwenen veel van de teleurstellingen en conflicten. Door elkaar te accepteren, werden we liefdevoller. En dit stroomde ook naar onze kinderen. Omdat we gevoeliger waren geworden voor de overtuigingen die ouders hun kinderen dagelijks bijbrengen, werden we steeds toleranter en respectvoller voor de wensen en de individualiteit van deze kleine mensjes in ons leven.

Maar toch, als wijzelf of de mensen in ons leven nu nog ongelukkig worden of keuzes maken die hen uit elkaar drijven, dan zien we dat niet als 'fout' of als 'onacceptabel'. Voor ons is elk ongelukkig moment opnieuw een mogelijkheid om met een hinderlijke overtuiging af te rekenen op onze weg naar een gelukkiger leven.

Het geschenk van leven en lesgeven in het Option-alternatief, (...), het geluk van het grootste deel van de tijd gelukkig zijn, en de liefde en betrokkenheid die we met anderen delen brengt me een bruisend gevoel van in contact staan met het NU van mijn leven.

Ik had natuurlijk kunnen zeggen dat deze of die persoon de kracht heeft om me beter of gelukkiger te maken. Ik had door kunnen gaan met buiten mezelf te zoeken, in beloften van medicijnen, libido-analyse, religie, hypnose, meditatie, training, of zelfs de sterren... en al die zaken brengen een bepaalde steun. Maar in werkelijkheid hoeven we alleen maar naar onze kern te gaan om onze eigen wonderbaarlijke menselijkheid en kracht te ontdekken. We hoeven onszelf slechts ons innerlijke weten te laten ontdekken zonder bang te zijn voor de uitkomst.

Als we onszelf zonder oordelen aan onszelf laten zien, dan merken we dat we wisten dat het echt okee is om te zijn wie we zijn... dat we zelfs niets mis met ons is en ook nooit geweest is.

 We zijn allemaal, op onze eigen manier, een bijzonder en prachtig wezen.

 In de meeste levensovertuigingen, disciplines en therapieën is geluk ondergeschikt aan de goden van opoffering, aanpassing, aanvaarding, en uithouden. Vele zeggen zelfs openlijk dat er altijd pijn en ongelukkigheid zullen zijn... en dat is waar, zolang we er geloof aan hechten. Als ik geloof dat ik me altijd ellendig zal voelen, dan zal dat gebeuren. Als ik geloof dat ik me nooit veilig zal voelen, gebeurt dat. Maar als ik mezelf toesta om deze overtuigingen even opzij te zetten en er eens naar te kijken, dan merk ik dat ik daarmee veel van de peilers onder mijn gedrag, dat zijn doel voorbij schiet, uithaal. En terwijl ik die overtuigingen verander door het Optionproces, verander ik alles aan mezelf, mijn gevoelens, mijn gedrag en mijn wensen.

Het Optionproces is geen behandeling en geen wonder, het is een perspectief en een evolutie die een oneindig respect aanhoudt voor de reiziger die het pad aflegt - respect en een leeromgeving waarin ieder van ons meer kan worden wat we willen zijn.